Geheimhoudingsplicht: mag een advocaat vertrouwelijke informatie naar mijn rechtsbijstandverzekeraar zenden?
Miljoenen Nederlanders hebben een rechtsbijstandverzekering. Met een rechtsbijstandverzekering bent u verzekerd van juridische bijstand bij een conflict, in de vorm van advies of bijstand.
Bij een conflict kan de rechtsbijstandverzekeraar de zaak zelf behandelen of uitbesteden aan een advocaat die niet bij de rechtsbijstandverzekeraar werkzaam is. Een verzekerde kan ook vanwege het recht op vrije advocaatkeuze ervoor kiezen om zelf een advocaat naar eigen keuze in te schakelen. In dat geval komen de kosten van die advocaat binnen de polisvoorwaarden voor rekening van de rechtsbijstandverzekeraar.
Geheimhoudingsplicht
Een advocaat is aan tuchtrechtelijke regels gebonden. Eén van deze regels bepaalt dat een advocaat verplicht is tot geheimhouding; in principe valt alle vertrouwelijke informatie die een cliënt aan de advocaat toevertrouwt onder de geheimhoudingspicht. Dezelfde verplichting geldt voor medewerkers en personeel van de advocaat en andere personen die betrokken zijn bij de werkzaamheden. De geheimhoudingsplicht vormt één van de belangrijkste kernwaarden voor het uitoefenen van het beroep van advocaat. Het is om die reden van groot belang dat een cliënt er op kan vertrouwen dat wat hij zijn advocaat vertelt tussen hen blijft.
Rechtsbijstandverzekeraar
Uit de tuchtrechtspraak valt af te leiden dat de geheimhoudingsplicht ook geldt voor het verstrekken van vertrouwelijke informatie aan de rechtsbijstandverzekeraar. Dit betekent dat een advocaat – voorafgaand aan het delen van informatie – toestemming moet hebben van zijn cliënt om dat stuk of die (mondelinge) informatie ter kennis te brengen van de rechtsbijstandverzekeraar. Zelfs als een cliënt vooraf een machtiging afgeeft om gegevens aan derden (zoals de rechtsbijstandverzekeraar) te verstrekken, staat het een advocaat niet vrij om voor de cliënt nadelige vertrouwelijke informatie met de rechtsbijstandverzekering te delen.[i]
Proceskansen, procesrisico’s en de daaraan verbonden kosten
Een advocaat moet voorafgaand aan het aannemen van de opdracht een inschatting maken en zijn cliënt informeren over de proceskansen, procesrisico’s en de daaraan verbonden kosten. Indien een rechtsbijstandverzekeraar overweegt een zaak aan een advocaat uit te besteden, verzoekt de rechtsbijstandverzekeraar ook weleens aan een externe advocaat om een inschatting van de zaak te maken. Op basis van die informatie kan de rechtsbijstandverzekeraar ervoor kiezen aan de externe advocaat een opdracht te verstrekken om de cliënt bij te staan. Dit staat een advocaat volgens zijn geheimhoudingsplicht niet zomaar vrij. Een advocaat mag niet zonder medeweten van zijn cliënt diens rechtsbijstandverzekeraar informeren over de kans van slagen van de door zijn cliënt gewenste procedure.[ii] Van een advocaat mag worden verwacht dat hij een procesadvies eerst met zijn cliënt bespreekt vóórdat hij dit naar de rechtsbijstandverzekeraar verstuurt, aangezien de cliënt aanvullingen, wensen of opmerkingen op het procesadvies kan hebben. Daarnaast strekt de geheimhoudingsplicht van een advocaat zich tevens uit tot de (voorschot)nota’s en de voortgang van de (overige) werkzaamheden. Daarentegen staat de geheimhoudingsplicht wel toe dat een advocaat voor de rechtsbijstandverzekeraar globaal inzichtelijk maakt wat hij voor de cliënt zal doen en welke kosten hij verwacht te zullen maken.[iii]
De rechtsbijstandverzekeraar betaalt, maar de cliënt bepaalt
Zelfs wanneer de polisvoorwaarden verplichten om de rechtsbijstandverzekeraar op de hoogte te houden van de voortgang van de zaak staat het een advocaat niet vrij om vertrouwelijke informatie naar de rechtsbijstandverzekeraar te zenden. Het uitgangspunt blijft namelijk dat de cliënt bepaalt welke invulling hij wil geven aan de polisverplichtingen tegenover zijn rechtsbijstandverzekeraar. De geheimhoudingsplicht van een advocaat tegenover zijn cliënt gaat dus vóór op de verplichtingen van een advocaat ten aanzien van de rechtsbijstandverzekeraar die voor de zaak betaalt. Daarom zullen advocaten die door rechtsbijstandverzekeraars zijn ingeschakeld steeds van tevoren hun cliënt moeten inlichten en zo nodig toestemming moeten vragen indien zij vertrouwelijke informatie naar de rechtsbijstandverzekeraar willen zenden.[iv]
Conclusie
De geheimhoudingsplicht van een advocaat is zeer strikt. De tuchtrechtspraak is hier ook glashelder over. Als de rechtsbijstandverzekeraar inhoudelijke informatie van een cliënt verlangt, kan de advocaat daarvoor verwijzen naar zijn cliënt of diens uitdrukkelijke toestemming vragen voor het verzenden van die vertrouwelijke informatie. De geheimhouding is namelijk een kernwaarde van de advocatuur.
Ook als u verzekerd bent voor de kosten van rechtsbijstand, kunt u bij ons terecht. Als een procedure onder de dekking van uw polis valt, vergoedt uw verzekeraar doorgaans onze kosten. Heeft u vragen over de rechtsbijstandverzekering en/of de geheimhoudingsplicht? Wij helpen u met deze en andere vragen graag verder.
[i] Hof van Discipline ’s-Hertogenbosch 21 augustus 2020, ECLI:NL:TAHVD:2020:141.
[ii] Hof van Discipline 31 augustus 2020, ECLI:NL:TAHVD:2020:166.
[iii] Raad van Discipline 18 juni 2018, ECLI:NL:TADRSGR:2018:129.
[iv] Raad van Discipline 19 augustus 2014, ECLI:NL:TADRAMS:2014:215.