Algemene voorwaarden: heb je nog ergens een setje voor me?
Menig advocaat kent deze vraag van ondernemende klanten. Niemand zit te wachten op pagina’s lange contracten; hoe mooi is het dan om op een simpele opdrachtbevestiging te verwijzen naar algemene voorwaarden die ergens zijn gedeponeerd. In de e-commerce is het helemaal makkelijk: een box met een vinkje en je bent tegen alle claims gedekt.
De praktijk is minder simpel en de rechtspraak is een harde leermeester. Dat begint al bij het sluiten van een contract. De enkele verwijzing in een opdrachtbevestiging is vrijwel nooit voldoende. Uitgangspunt is dat de voorwaarden voor of bij sluiten van de overeenkomst moeten worden overhandigd. Bij e-commerce geldt in vrijwel alle gevallen, dat de voorwaarden aan de klant vooraf kenbaar moeten zijn en door de klant eenvoudig op te slaan zijn.
Heel veel bepalingen zijn zo geformuleerd dat een ondernemer zich maximaal indekt. Maximaal betekent vaak: te ver. De straf is dan, dat de bepaling nietig is of vernietigd kan worden door de rechter. Voorbeelden zijn bepalingen over levertijden. Die zijn soms zo ongelukkig geformuleerd, dat de klant moet bewijzen dat niet te laat is geleverd. Zo’n verschuiving van bewijslast is bij consumentenkoop vernietigbaar. Ook bij uitsluiting van aansprakelijkheid gaan veel algemene voorwaarden te ver. Dan kan een claim worden toegekend, terwijl de ondernemer dacht daar nu juist tegen beschermd te zijn.
Zijn algemene voorwaarden dus niet nuttig? Ja, dat zijn ze natuurlijk wel, maar alleen wanneer er goed over nagedacht is. Belangrijkste vraag is steeds: wat is het probleem en zijn algemene voorwaarden daarvoor een oplossing? Om die vraag te beantwoorden moeten ondernemer en juridisch adviseur steeds kijken naar de praktijk van het bedrijf.
Wanneer bijvoorbeeld in de praktijk altijd binnen drie dagen alsnog geleverd kan worden, is het verstandiger om dat in de voorwaarden te zetten. Wanneer de ondernemer toch een verzekering heeft tegen allerlei aansprakelijkheden, is het slimmer om in de voorwaarden naar die polis te verwijzen en elke claim te beperken tot wat door de polis wordt gedekt.
Algemene voorwaarden zijn dus geen confectie, maar maatwerk. En als het bedrijf verandert, moeten ook die voorwaarden meeveranderen. Een ondernemer die dat doet, kan veel plezier hebben van algemene voorwaarden als het er echt op aankomt.